آسانی امور (قرآن)بنا به آیات قرآن، عواملی که سبب آسانی امور از ناحیه خدا برای انسان می‌شوند عبارتند از: ۱ - انفاقانفاق در راه خدا، عامل آسان شدن امور از سوی خدا: «فاما من اعطی و اتقی و صدق بالحسنی فسنیسره للیسری؛اما آن كس كه (در راه خدا) انفاق كند و پرهيزگاري پيش گيرد.و جزاي نيك (الهي) را تصديق كند.ما او را در مسير آساني قرار مي‌دهيم.» مفعول فعل «اعطی» ذکر نشده و به قرینه آیه ۸ همین سوره می‌تواند چیزی مانند مال باشد و اعطای مال، در اصطلاح، انفاق نامیده می‌شود. شایان ذکر است که «یسری» اطلاق دارد و شامل هر امری می‌شود. در روایتی از امام باقر علیه‌السلام آمده است: «فسنیره للیسری» یعنی هر کس قصد هر امری را داشته باشد خدا آن را برایش آسان می‌کند که برداشت را تایید می‌کند ۲ - ایماناز مواردی که سبب آسانی امور می‌شود ایمان است. ۲.۱ - ایمان و عمل صالحایمان و عمل صالح، عامل آسانی امور بر مؤمنان : «... قلنا یا ذا القرنین اما ان تعذب و اما ان تتخذ فیهم حسنا و اما من ءامن و عمل صلحا فله جزاء الحسنی و سنقول له من امرنا یسرا؛تا به غروبگاه آفتاب رسيد (در آنجا) احساس كرد كه خورشيد در چشمه (يا دريا) ي - تيره و گل آلودي فرو مي‌رود، و در آنجا قومي را يافت، ما گفتيم اي ذو القرنین! آيا مي‌خواهي مجازات كني و يا پاداش نيكوئي را در باره آنها انتخاب نمائي ؟و اما كسي كه ايمان بياورد و عمل صالح انجام دهد پاداش نيكو خواهد داشت، و ما دستور آساني به او خواهيم داد.» ۲.۲ - ایمان به پاداش‌های خداایمان به پاداش‌های خدا، سبب آسان شدن امور از ناحیه خدا برای انسان: «فاما من اعطی و اتقی و صدق بالحسنی فسنیسره للیسری؛اما آن كس كه (در راه خدا) انفاق كند و پرهيزگاري پيش گيرد.و جزاي نيك (الهي) را تصديق كند.ما او را در مسير آساني قرار مي‌دهيم.» در این که مقصود از «حسنی» چیست، اقوال متعددی وجود دارد. بیشتر مفسران آن را به قرینه آیات دیگری مانند آیه ۹۵ نساء «پاداش» دانسته‌اند. در روایتی، امام باقر علیه‌السلام آن را پاداش مضاعف دانسته است. ۲.۳ - ایمان به لقاءاللهایمان به لقاءلله و بازگشت به خدا، زمینه ساز آسان شدن اقامه نماز: «واستعینوا بالصبر والصلوة وانها لکبیرة الا علی الخـشعین الذین یظنون انهم ملـقوا ربهم وانهم الیه رجعون؛از صبر و نماز ياري جوئيد (و با استقامت و كنترل هوسهاي دروني و توجه به پروردگار نيرو بگيريد) و اين كار جز براي خاشعان گران است. آنها كه ايمان دارند خداي خود را ملاقات مي‌كنند و به سوي او باز مي‌گردند.» ۳ - تقواتقوا، سبب آسان شدن امور از ناحیه خدا: ۱.«... و من یتق الله یجعل له مخرجا ... و من یتق الله یجعل له من امره یسرا؛... و هر كس تقواي الهي پيشه كند خداوند راه نجاتي براي او فراهم مي‌كند. ... و هر كس تقواي الهي پيشه كند خداوند كار را بر او آسان مي‌سازد.» «مخرجاً» اسم مكان و به معناى راه خروج و مقصود از آن در آيه، گشايش است. ۲. «فاما من اعطی و اتقی فسنیسره للیسری؛اما آن كس كه (در راه خدا) انفاق كند و پرهيزگاري پيش گيرد. ما او را در مسير آساني قرار مي‌دهيم.» ۴ - خشوعخشوع سبب آسان شدن نماز: «واستعینوا بالصبر والصلوة وانها لکبیرة الا علی الخـشعین؛از صبر و نماز ياري جوئيد (و با استقامت و كنترل هوسهاي دروني و توجه به پروردگار نيرو بگيريد) و اين كار جز براي خاشعان گران است.» ۵ - روزهروزه، آسان کننده ناملایمات برای انسان: «واستعینوا بالصبر...؛از صبر ياري جوئيد....» در روایتی، امام صادق علیه‌السلام صبر را به روزه تفسیر کرده و با استشهاد به آیه فرموده است: هر گاه برای کسی امر سختی پیش آید، روزه بگیرد. ۶ - دعادعا و استغاثه، از عوامل رفع گرفتاری و آسان شدن سختی: «قال رب اشرح لی صدری و یسرلی امری قال قد اوتیت سؤلک یموسی؛عرض كرد پروردگارا سينه مرا گشاده دار. كار مرا بر من آسان گردان. فرمود آنچه را خواستهاي به تو داده شد، اي موسی!» ۷ - صبرصبر، آسان کننده سختی‌ها برای انسان: ۱. «واستعینوا بالصبر والصلوة وانها لکبیرة الا علی الخـشعین؛از صبر و نماز ياري جوئيد (و با استقامت و كنترل هوسهاي دروني و توجه به پروردگار نيرو بگيريد) و اين كار جز براي خاشعان گران است.» ۲. «قال موسی لقومه استعینوا بالله واصبروا...؛موسي به قوم خود گفت از خدا ياري جوئيد و استقامت پيشه كنيد....» ۳. «قالوا اوذینا من قبل ان تاتینا ومن بعد ما جئتنا قال عسی ربکم ان یهلک عدوکم ویستخلفکم فی الارض فینظر کیف تعملون؛گفتند: پيش از آنكه به سوي ما بيائي آزار ديديم و (هم اكنون پس از آمدنت نيز آزار مي‌بينيم (كي اين آزارها سر خواهد آمد؟ گفت اميد است پروردگارتان دشمن شما را هلاك كند و شما را در زمين جانشين (آنها) سازد و بنگرد چگونه عمل مي‌كنيد؟» ۸ - عمل صالحعمل صالح سبب آسان گیری بر مؤمنان از سوی ذوالقرنین: «... قلنا یا ذا القرنین اما ان تعذب و اما ان تتخذ فیهم حسنا و اما من ءامن و عمل صلحا فله جزاء الحسنی و سنقول له من امرنا یسرا؛تا به غروبگاه آفتاب رسيد (در آنجا) احساس كرد كه خورشید در چشمه (يا دریا) ي - تيره و گل آلودي فرو مي‌رود، و در آنجا قومي را يافت، ما گفتيم اي ذو القرنين! آيا مي‌خواهي مجازات كني و يا پاداش نيكوئي را در باره آنها انتخاب نمائي ؟ و اما كسي كه ايمان بياورد و عمل صالح انجام دهد پاداش نيكو خواهد داشت، و ما دستور آساني به او خواهيم داد.» ۹ - نمازنماز، آسان کننده سختی‌ها برای انسان: «واستعینوا بالصبر والصلوة وانها لکبیرة الا علی الخـشعین؛از صبر و نماز ياري جوئيد (و با استقامت و كنترل هوسهاي دروني و توجه به پروردگار نيرو بگيريد) و اين كار جز براي خاشعان گران است.» ۱۰ - هجرتهجرت اصحاب کهف از دارالکفر برای حفظ عقاید توحیدی، سبب آسان شدن امور آنان از ناحیه خدا: «هولاء قومنا اتخذوا من دونه الهه... واذ اعتزلتموهم و ما یعبدون الاالله فاوا الی الکهف... و یهییء لکم من امرکم مرفقا؛اين قوم ما هستند که معبودهايي جز خدا انتخاب کرده اند... و (به آنها گفتيم:) هنگامي که از آنان و آنچه جز خدا مي پرستند کناره گيري کرديد، به غار پناه بريد... و در اين امر، آرامشي براي شما فراهم مي سازد!» ۱۱ - پانویس۱۲ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱، ص۳۱۰، برگرفته از مقاله «آسانی امور» رده‌های این صفحه : موضوعات قرآنی
|